دیدار با دکتر اسعد علی

17 آوریل 2011

در سفر زیارتی و سیاحتی­ که در ایام نوروز به کشور سوریه داشتم، پس از زیارت عقیله بنی هاشم زینب کبری (س) و بنت الحسین رقیه (س) نشستی با استاد دکتر اسعد علی مؤلف مشهور سوری[۱] انجام شد.
در این نشست که در منزل نامبرده در منطقه جبل قاسیون برگزار شد، ابتدا از تأثیرگذاری انقلاب اسلامی و نیاز فرهنگی کشورهای اسلامی سخن به میان آمد.
اسعد علی اظهار داشت تألیفات زیادی را در زمینه بلاغت و فصاحت نگاشته و اخیراً رو به نوشتن تأویل و تبیین برخی از آیات قرآن نموده است که از جمله کتاب: المعجزات المریمیه ترجمات لخیرالبریه می‌باشد.
اینجانب ضمن تشکر از تلاش‌های فرهنگی ایشان در صحنه کشور سوریه و نیز در محافل بین‌المللی فرهنگی عرب و تدوین دهها کتاب، لازم دیدم نکاتی را راجع به تأویل قرآن گوشزد کنم،  از این رو اظهار داشتم:
۱- نوشتن تأویل قرآن کار دشواری است که بدون مستنداتی صحیح و توجه به اظهار نظر ائمه اهل بیت (ع) نمی‌تواند از استحکام خوبی برخوردار باشد؛ زیرا تأویل نظر اولیه و مراد واقعی است که گاهی در قالب الفاظ مستتر بوده و اظهارش کار سختی است زیرا از یک سو مقتضیات زمان و مکان در آن دخالت داشته و از سوی دیگر هدایت عمومی آن هم، فراموش نگردیده است.
در این رابطه، علامه طباطبایی می‌فرماید: تأویل، تبیین آیات مبهم و تطبیق با حقایق و مصادیق واقعی اعم از قضایای خارجی و احکام و حکمت‌هاست.[۲]
به عبارت دیگر، ابهام زدایی و روشن شدن مصادیق آیات قرآن توسط آیات دیگر و یا روایات منقول از سوی ائمه اهل بیت (ع) است که این گونه تعریف در کتب تأویلی اهل سنت همچون عالم و مفسر بزرگ قرن نهم علامه حسکانی (رض) می‌باشد.[۳]
۲- اهمیت تأویل نسبت به تفسیر؛ ائمه معصومین (ع) آیات محکم و متشابه را تأویل می‌کردند تا به مردم آگاهی دهند و چهر‌ه های زیبا و منفور زمان رسالت را که بعضی از آیات ناظر بر کارهای آنان بوده است به آنان بشناسانند و در نتیجه مردم هم موضع‌گیری خویش را با وحی الهی تطبیق دهند. ‌از این رو با مقداری کار کردن، افرادی توان تفسیر قرآن پیدا می کنند ولی تأویل از موارد مخصوص و متکی بر آیات و روایات است.
در پایان، دکتر اسعد علی از وضعیت فرهنگی ایران اسلامی سؤالاتی کرد که در پاسخ مطرح شد: امروز بیش از ۲۰۰ مرکز تخصصی تحقیقات علوم انسانی و اسلامی در شهر مقدس قم و سایر شهرهای دیگر مشغول کار هستند و نتایج و آثار فراوانی داشته است.
سپس نموداری از کتاب حقایق پنهان و نیز اندیشه انتظار و اعجاز بیان ارائه کرده و از هر کدام نسخه‌ای به ایشان اهداء نمودم.
———————————

[۱]  اسعد علی، عضو رسمی اتحاد جهانی مؤلفان لغت عربی است و دارای تألیفات و نوشته‌های فراوانی است. وی ۷۵ سال سن دارد و بخش عمده‌ای از عمر خود را در امور فوق گذاشته است.
[۲] المیزان، ج۳، ص ۴۹٫
[۳] شواهد التنزیل، حسکانی، ج۱، ص۱۱۹٫