مقدمه:

لازم دیدم به پاس زحمات آن استاد فرزانه و آن محقق پیگیر و صادق سفر کرده الهی که در حدود بیش از نیم قرن مجاهدتهای خالصانه اش در راه خدا و تحقق و پایداری نظام جمهوری اسلامی را شاهد بوده ام و در دوران مختلف نزد ایشان تلمذ کردم و از اندیشه معظم له  بهره های زیادی بردم چند خطی بنگارم، امید آنکه اداء دینی شده باشد و معلم اول و خالقی هستی(الَّذی عَلَّمَ بِالْقَلَم‏[۱]؛آن خدایى که بشر را علم نوشتن توسط قلم آموخت‏) ذخیره آخرت قرار دهد و در روز «یَوْمَ لا یَنْفَعُ‏ مالٌ وَ لا بَنُون‏[۲] ؛آن روزى که مال و فرزندان (هیچ به حال انسان) سود نبخشند» ما را هم بیامرزد و ما را از آن صحنه های وحشتناک نجات بخشد.

نکته آغازین:

برای آشنایی با عملکرد این فقیه وظیفه شناس و مجاهد پر تلاش، تربیت یافته مکتب اهل بیت عصمت و طهارت، ابتدا نظر خوانندگان عزیز را به روایت شگفت انگیز امام صادق علیه السلام که گویا آن را معیار زندگیش قرار داده بود، توجه داده، سپس نگاهی اجمالی بر روند زندگی افتخارآمیز و پر فراز و نشیب  او که سراسر عزت و بالندگی و آموزش  بوده خواهیم داشت.

عن جعفر بن محمد علیهما السلام قال: إِذَا أَحَبَ‏ اللَّهُ‏ عَبْداً أَلْهَمَهُ‏ الطَّاعَهَ وَ أَلْزَمَهُ الْقَنَاعَهَ وَ فَقَّهَهُ فِی الدِّینِ وَ قَوَّاهُ بِالْیَقِینِ فَاکْتَفَى بِالْکَفَافِ وَ اکْتَسَى بِالْعَفَافِ [۳]..؛ امام صادق «ع» فرمود: چون خداوند بنده ‏اى را دوست بدارد، و بخواهد به او خیر و نیکی رساند ؛شوق عبادت و اطاعت و بندگی در دل او مى ‏افکند، و قناعت  به داده های خویش را پیشه او می‏سازد، و او را به فهم و بصیرت در شناخت و عمل به دین موفّق می دارد، و به دل او «یقین» و باور حتمی ‏با نیروی فوق العاده خویش می بخشد؛ چنین انسانى به داده های الهی و ثروت معنوی و مادی «کفاف» بسنده می‏کند، و در جامعه در میان مردم، «عفاف» و پاکدامنی را شیوه خود قرار می دهد..

ملا صالح مازندرنی در شرح اصول کافی در ذیل روایت امام صادق علیه السلام « فقّهه فی الدین » چنین آورده است: لیس المراد بالفقه الفهم و لا العلم بالأحکام الشرعیّه العملیّه عن أدلّتها التفصیلیّه فإنّه معنى مستحدث بل المراد به‏ البصیره فی‏ أمر الدین‏ و الفقه‏ أکثر ما یأتی فی الحدیث بهذا المعنى و الفقیه هو صاحب هذه البصیره و إلیها أشار النبیّ صلّى اللّه علیه و آله بقوله «لا یفقه العبد کلّ‏ الفقه حتّى یمقت الناس فی ذات اللّه و یرى للقرآن وجوها کثیره[۴]» ثمّ یقبل على نفسه فیکون لها أشدّ مقتا ثمّ هذه البصیره إما موهبیّه و هی الّتی دعا بها النبیّ صلّى اللّه علیه و آله لأمیر المؤمنین علیه السّلام حین أرسله إلى الیمن بقوله «اللّهم فقّهه فی الدّین» أو کسبیّه و هی الّتی أشار إلیها أمیر المؤمنین علیه السّلام حیث قال لولده الحسن علیه السّلام: «و تفقّه یا بنیّ فی الدّین»[۵]؛ مقصود و مراد از فقیه شدن و فقه در روایات، دانش و فهم برگرداندن احکام دین به دلائل مشروح آن نیست که این معنایی است که بر اثر ممارست بدست می آید و امر جدیدی است که بوجود می آید، بلکه مقصود شناخت عمیق امور دینی و عمل به آن می باشد  و فقیه در احادیث یعنی صاحب بصیرت و شناخت همه جانبه دین و به همین نکته سخن پیامبر عظیم الشأن اشاره دارد که فرمود: بنده ای همه فقه در دین را فرا نگیرد مگر اینکه مردم را در ابعاد مختلف خداشناسی فرو برد و وجوه بسیار و گوناگون مختلف قرآن را بیبند، و آنچه را آموخته بر خود عرضه کند و خود بالاترین باور و اعتقاد را در درونش بیابد. این فقاهت، گاهی موهبت و بخشش خاص الهی است همانی که رسول خدا صلی الله علیه و آله برای امیرمومنان علی بن ابی طالب علیه السلام درخواست کرد آنگاه که او را به یمن فرستاد و فرمود: اللّهم فقّهه فی الدّین [۶] ؛ بار خدایا علی را فقیه در دینت قرار ده، و گاه فقه اکتسابی و تجربی است و این هم همانی است که علی علیه السلام به فرزندش حسن بن علی علیهما السلام فرمود: فرزند عزیزم در امور دین، دانش بیشتر و فهم دقیق تر و والاتر را بکار گیر.

از روایت شریف و مطالب فوق چند نکته اساسی به دست می آید:

*توفیقات خاص و مورد توجه و خوبیها و زیبائیها و امور خیر از آن خدا است و باید از او درخواست شود.

* آنچه از کارهای خدایی به ذهن تبادر می کند باید جدی گرفت و هشداری سرنوشت ساز دانست.

*قناعت و توجه به داشته های انسان و نعمت های اعطائی الهی و حریص نبودن به دارائیهای دیگران، نوعی قدردانی از موهبت های الهی است.

*بصیرت در امور دینی در فراز و نشیب های زندگی و ثبات قدم، هدیه بی چون و چرای  خداوند لا یزال برای حفاظت و صیانت انسان می باشد.

* باور و اعتقاد راسخ در امور دین و پافشاری بر انجام آن، تنها عامل  نابودی توطئه های دشمن و از بین رفتن نقشه های شیطانی آنان در داخل و خارج است.

* نتیجه موارد فوق ؛قدردانی و قناعت بر داده های الهی است که مومن خود را بی نیاز  دیده و گرفتار تهدید و تطمیع و ارعاب دشمن برون و درون نمی گردد.

* و آخرین عنایت الهی در این فرمایش صادق آل محمد (ص) عفاف، پاکدامنی و عزت در میان جامعه و عدم تعرض به خود و دیگران است که اعمال و کردار بنده راستین الهی در وجودش جلوه گر شده و عفاف زینت بخشش خواهد شد.

سوابق درخشان آیت الله حاج شیخ عباسعلی اختری رحمت الله علیه:

۱- شیخ عباسعلی اختری در بیت معزز پدر مرحومش حجت الاسلام حاج شیخ محمد حسین اختری(رضوان الله علیه) به دنیا آمد و پس از تحصیلات ابتدایی و گذرندان مقدمات وارد حوزه علمیه مشهد مقدس گردید و مدت ۲۰ سال به تحصیل در آن حوزه مقدس در جوار ابی الحسن الرضا -علیه آلاف التحیه و الثناء-ادامه داد و دروس عالی خود را در محضر اساتید و آیات بزرگ تقلید آیت الله العظمی حاج سید محمد هادی میلانی(ره)  و آیت الله العظمی حاج شیخ حسین وحید خراسانی و آیت الله حاج شیخ میرزا علی فلسفی(ره) گذراند و فیض فراوانی برد و فضائل زیادی را کسب کرده و ذخیره نمود.

۲- آیت الله اختری در سال ۱۳۴۲ه.ش به نهضت امام خمینی رحمت الله علیه پیوست و پس از دستگیری وی را به سربازی اجباری بردند، او را همراه برخی از مبارزان آن روز هم چون آیت الله هاشمی رفسنجانی تحت نظر داشتند و آزار و اذیت هایی فراوانی دادند.

۳- او پس از برگشت از سربازی اجباری، تحصیل خود را ادامه داد و سپس تدریس سطوح اولیه و متوسطه و عالیه حوزه را در مشهد مقدس در سال های متمادی در مدرسه مرحوم آیت الله میلانی و نیز در مدارس دیگر از جمله مدرسه مقدسه مبارکه بالاسر و نیز مدرسه دو درب (دار القرآن فعلی حرم علی بن موسی الرضا علیه السلام) آغاز کرد و مدت ها دروس فقه و اصول ایشان ادامه داشت و شاگردان  ارزشمند و موثری را تربیت نمود که تعداد آنان از ده ها بیشتر و افزونند.

۴- مبارزات و سخنرانی های افشاگرانه ایشان علیه نظام ستم شاهی پهلوی به همراه دانشمند شهید حجت الاسلام و المسلمین حاج سید عبد الکریم هاشمی نژاد و برخی دیگر وعاظ در خراسان و استانهای دیگر آغاز شد و در دهه پنجاه سالهای ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲دستگیر شد و روانه زندان گردید که پس از مدتی آزاد گردید. ایشان در سالهای ۱۳۵۴ و ۱۳۵۷ به مبارزه خویش ادامه داد که در تهران در سال ۱۳۵۷ قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایشان را گرفتند و در کمیته شهربانی در میدان سپه تهران زندانی شد و همان روزهای اول این جانب احمد (رجبعلی ) زمانی توفیق دیدن ایشان را از پشت پنجره ها به همراه برخی از دوستان یافتیم.

۵- نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره اول از خراسان رضوی بعد از شهادت شهید عبد الحمید دیالمه(سال ۱۳۶۰ه.ش در انفجار حزب جمهوری اسلامی در تهران) نماینده پیشین به پیشنهاد واعظ شهیر شهید سید عبد الکریم هاشمی نژاد از توفیقات نامبرده به نظام اسلامی بود، ایشان بار دیگر در دوره ششم (سال۱۳۷۹ه.ش)چنین توفیقی پیدا کرد که تلاشهای نامبرده در کارنامه درخشان مجلس شورای اسلامی باقی است.

و در سال ۱۳۹۸ه.ش کاندیدای مجلس خبرگان رهبری در تهران شد که با توجه به تلاشهای گسترده شاگردان و علاقه مندان ایشان، بحمد الله در این سنگر نیز موفق گردید و روانه مجلس خبرگان دوره پنجم شد و در آن مدت کوتاه خدمات زیادی انجام داد.

۶- در راستای جهاد تبیین در سنگر امامت جمعه شهر سمنان و نیز در شهر ری حضرت عبد العظیم حسنی  سلام الله علیه  خطبه های پر محتوا و موثری ارائه نمود. در همین راستا در مسجد جامع جمهوری اسلامی در تهران چندین سال به امامت جماعت و سخنرانی و ترویج احکام مشغول بود.

۷- تدریس نامبرده در دانشگاه ها و مخصوصا در مدرسه عالی مروی در تهران به مدت چند سال از خدمات فراموش نشدنی و پر خیر و برکت معظم له بوده  و دانش جویان و روحانیون و طلاب زیادی بهره مند گردیدند.

۸- سفرهای تبلیغی متعدد و سخنرانی های موثر در داخل و خارج کشور از کار های مثبت و موثر دیگر ایشان بوده که می توان به برخی از آنها اشاره کرد:

• ۴سفر روحانی مسئول کاروان حج و زیارت در مراسم حج تمتع به همراه زایران  بیت الله الحرام

• ۱۲سفر روحانی مسئول در عمره به همراه زائران خانه خدا

• یک سفر روحانی عتبات مشرفه به سرزمین عراق (کربلا –نجف –کاظمین –سامرا)

• سه سفر به عنوان مبلّغ و سخنران برای زائران بیت الله الحرام در مدینه منوره و مکه مکرمه.[۷]

تألیفات و نوشتارها (مقالات) در حوزه معارف دینی:

بر اساس سنت حسنه و سفارش رسول گرامی اسلام که فرمود: مَنْ‏ حَفِظَ مِنْ‏ أُمَّتِی‏ أَرْبَعِینَ‏ حَدِیثاً مِمَّا یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِ مِنْ أَمْرِ دِینِهِمْ بَعَثَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَقِیهاً عَالِماً [۸]؛هر کس از افراد امت من چهل حدیث (چهل موضوع حدیثی) از موضوعات و مطالب مورد نیاز آنان را  بنویسد و نشر دهد خداوند در صحرای قیامت او را فقیه و دانای امت محشور خواهد کرد، این عالم فاضل و محقق برجسته نه تنها چهل حدیث بلکه موضوعات بیشتری را نوشت  و تبیین نمود و یا ترجمه کرد و در اختیار علاقه مندان قرار داد که ما برخی از آن تالیفات و نوشتارها را که در کتاب ارزشمند خود (تهاجم بر حریم پوشش) آورده است، جهت یادآوری ذکر می کنیم:

1. الإسلام یدعوکم لما یحییکم(به زبان عربی)
2. آشنایی با قرآن
3. آشنایی با اسلام در یک نگاه
4. اقتصاد مقاومتی: زمینه ها – راهکارها(چاپ دوم)
5. امام و احیاء ارزش های اسلامی
6. انقلاب امام حسین(ع) انگیزه ها، اهداف
7. باده سحر- در سیره فرصت شناسان ماه خدا
8. تحکیم خانواده
9. تربیت اسلامی
10. تعلیمات اسلامی و مبارزه با ایدز
11. توبه،بارش رحمت الهی
12. تولی و تبری(چاپ سوم)
13. جامعه اسلامی از دیدگاه امام خمینی(ره)
14. جوان بر سر دو راهی
15. جلوه های حکمت در کلام معصومین (علیهم السلام)
16. جوانمردان و جوانمردی
17. خطوط اصلی و کلی جهان بینی و ایدئولوژی اسلامی
18. در پیش قدم ظهور
19. درخشش علی علیه السلام در قرآن
20. دوستان گزیده در قرآن
21. رزق و روزی، عوامل افزایش و کاهش(چاپ دوم)
22. زلزله (عوامل پیشگیری)(چاپ دوم)
23. زمامداران وطن فروش
24. زیارت ائمه و اولیاء درمکتب اهل بیت(علیهم السلام)
25. سیمای کارگزاران از دیدگاه اسلام
26. سخن و تحول آفرینی (چاپ سوم)
27. شناخت حق و باطل
28. فاطمه (علیها السلام) بانوی بی همتا
29. قرآن سرمایه معنویت
30. کلید گشایش
31. محمد(صل الله علیه و آله) بر قله های فضائل(چاپ دوم)
32. مدیریت علمی مکتبی از دیدگاه اسلام(چاپ چهارم)
33. مدیریت و فرهنگ کار(چاپ دوم)
34. مرزهای دوستی و دشمنی
35. منابع انسانی و بهره وری
36. نجات از تردید
37. نظری به آیین جهاد در قرآن
38. نقش انتظار در سیر تاریخ
39. نور زندگی در اذکار و تعقیبات نماز
40. تهاجم بر حریم پوشش

برخی از اساتید همراه و هم دوره معظم له قبل و بعد از انقلاب اسلامی:

آیات و اساتیدی که هم دوره معظم له بودند و به نحوی یاری و همراهی مؤسس انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) و.. نموده اند و خوشبختانه برخی هم در قید حیات و زندگی هستند همچنان حمایتگر و یار نهضت امام می باشند و از رهبر معظم انقلاب اسلامی حمایت و پشتبانی می کنند چهره های موفق ذیل بوده اند:

*مرحوم آیت الله حاج سید مهدی عبادی (ابو الشهید ، امام جمعه سابق زاهدان و سپس امام جمعه مشهد مقدس..)

*آیت الله حاج شیخ رجبعلی رضا زاده از اساتید دروس خارج فقه و اصول

*آیت الله حاج شیخ ناصر عباسپور از مدرسان معروف فقه و اصول

*آیت الله حاج شیخ غلامرضا ذاکری از مدرسان و موسس حوزه علمیه امام محمد باقر علیه السلام

*مرحوم آیت الله سید علی اکبر بنی هاشمی از مدرسان معروف سطح و خارج..

*مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامحسین آهنیان از مدرسان معروف در حوزه علمیه مشهد مقدس

* مرحوم آیت الله حاج شیخ اسماعیل محقق کابلی از مدرسان معروف …

*مرحوم آیت الله حاج شیخ غلامرضا دهشت از مدرسان معروف …

شاگردان مرحوم آیت الله اختری(ره) یاوران فرهیخته نظام اسلامی:

تعداد زیادی از شاگردان معظم له امروز در حوزه ها و دانشگاه ها و مساجد و اماکن مختلف و مسئولیت های سنگین جهاد تبیین همانند نماز جمعه و جماعات یا مراکز فرهنگی در داخل نظام جمهوری اسلامی و نیز خارج کشور مشغول خدمتند که بطور قطع روح ملکوتی او از افاضات آنان بهره می گیرد. (الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ طُوبى‏ لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآب‏[۹]؛ کسانى که ایمان آوردند، و کارهاى شایسته انجام دادند، براى آنان زندگى خوش و با سعادت و بازگشتى نیک است.)

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت الله العظمی خامنه ای:

در پایان جهت تیمن و یاد آوری زحمات آن فقید سعید، متن پیام ارزشمند رهبر معظم انقلاب اسلامی را بعد از رحلت «ابو الشهید آیت الله حاج شیخ عباسعلی اختری رحمت الله علیه »می آوریم:

بسم الله الرحمن الرحیم

درگذشت عالم پرتلاش و ابوالشهید حضرت حجه‌الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ عباسعلی اختری رحمه‌الله علیه را به خاندان مکرّم و ارادتمندان و مستفیدان از ایشان تسلیت عرض می کنم.

این عالم پرهیزگار در همه‌ی عرصه‌هائی که در آنها حضور داشت از فقاهت تا سیاست و تا ترویج معارف اسلامی، به تلاش و فعالیت مجاهدانه شناخته شده بود و همه‌ی توان خود را مبذول می داشت..

از خداوند متعال علو درجات این روحانی مخلص و متخلّق را مسألت می کنم. (سیّدعلی خامنه‌ای- ۱۰/آبان ۱۴۰۱)

بخش پایانی( تقریرات کتاب الزکاه و الخمس):

با تلاش خدا پسندانه مرحوم آیت الله اختری تقریر بخشی از درس خارج فقه استادش حضرت آیت الله العظمی میلانی انجام شد و سپس مورد تایید معظم له در دو موضوع فقهی «الزکوه و الخمس[۱۰]» قرار گرفت. آیت الله اختری آن را در قالب یک دفتر درس زکات  و خمس تدوین نمود و سپس به صورت کامل کتاب را به استادش ارائه کرد، استاد هم آن را مورد تفقد خویش قرار داد که با خط خویشتن و تایید استاد آن را به یادگار گذاشتند روحش شاد و راهش پر رهرو باد.

در این جا تصویر صفحات ابتدائی آن تقریرات و تاییدیه استادشان را جهت رؤیت بینندگان و شما عزیزان قرار میدهیم:

---

پی نوشتها:

۱) سوره علق، آیه۴

۲) سوره شعراء، آیه۸۸

۳) بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج‏۱۰۰، ص۲۶، حدیث۳۴ ؛ دیلمی، حسن بن محمد(۸۴۱ق)، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، ص۱۳۵

۴) منتخب کنز العمال بهامش مسند احمد، ج ۴، ص ۳۶ ؛ قال: رواه الخطیب فی المتفق و المفترق من حدیث شداد بن أوس‏.

۵) شرح الکافی-الأصول و الروضه (للمولى صالح المازندرانی)، ج‏۲، ص۳۴

۶) منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه (خوئى)، ج‏۸، ص۶؛ شرح أصول الکافی (صدرا)، ج‏۲، ص۳۰۴، الحدیث التاسع و هو الخامس و الستون و المائه؛ مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‏۷، ص۱۶۶

۷) مدیریت جذب و سازماندهی بعثه مقام معظم رهبری در حج و زیارت، پرونده روحانیون و مبلغان

۸) شیخ صدوق، الخصال، ج۲، ص۵۴۲، حدیث۱۵ ؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۷، حدیث۹۴ ؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج‏۲۷، ص۹۴، حدیث ۳۳۳۰۵- ۶۰-

۹) سوره رعد، آیه۲۹

۱۰) مورخ ۴۷/۷/۲ مطابق رجب المرجب ۱۳۸۸ه.ق